Gedaan met wegwerp-elektronica
Je koelkast die het begeeft, ‘toevallig’ net nadat de garantie is verstreken? Dat kan vanaf maart 2021 niet meer. Vanaf dan moeten fabrikanten robuustere en makkelijker herstelbare producten maken. Dat heeft de Europese Commissie beslist. Milieuverenigingen over heel Europa dringen aan op vergelijkbare maatregelen voor smartphones.
Het is alom bekend: een toestel laten repareren is dikwijls duurder dan een nieuw te kopen. Elektronische apparaten worden geprogrammeerd om snel te verouderen, zijn moeilijk te herstellen of te recycleren. Tegen die praktijken trekt de Europese Unie ten strijde, in het kader van haar duurzame energiedoelstellingen en consumentenbescherming.
Vanaf 1 maart 2021 moeten fabrikanten van onder meer televisieschermen, wasmachines, afwasmachines en koelkasten daarom zorgen dat hun producten robuuster zijn, makkelijker te herstellen, te onderhouden en te recycleren. Dat heet ‘ecodesign’.
Geen onherstelbare schade na onderhoud
De fabrikanten moeten zeven tot tien jaar reserveonderdelen ter beschikking stellen aan iedere professionele reparateur. Ze moeten die onderdelen binnen de vijftien dagen leveren. Bovendien moeten reparateurs het product kunnen onderhouden zonder dat het onherstelbare schade oploopt en het met alledaags gereedschap kunnen repareren. Niet met speciale schroevendraaiers dus, zoals bijvoorbeeld Apple gebruikt.
Waar blijven de smartphones?
In maart 2018 lanceerden Europese milieubewegingen de campagne ‘Coolproducts’. Daarmee wilden ze de Europese Commissie aanmanen gelijkaardige maatregelen te nemen voor smartphones. Volgens de campagnevoerders moesten de meeste consumenten hun telefoon al eens vervangen om redenen die hadden kunnen vermeden worden door een beter ontwerp.
Vier belangrijke redenen om een smartphone te vervangen.
Bron: European Environmental Bureau
Standaard veroudering
Sommige producenten maken er een standaard praktijk van om veroudering in te bouwen in hun apparaten: belangrijke onderdelen zoals batterijen moeilijk vervangbaar of herstelbaar maken, software upgrades voorzien die niet compatibel zijn met vorige versies enz…
In oktober 2018 kregen Apple en Samsung van een Italiaanse rechter een boete van respectievelijk 10 en 5 miljoen euro omdat ze updates gebruikten die smartphones trager of minder goed deden werken.
De campagnevoerders pleiten ervoor om ook smartphones vereisten mee te geven voor een ecologisch ontwerp: toegang verzekeren tot hoofdonderdelen , schok- en waterbestendigheid verhogen, software onderdelen beschikbaar maken, net als reserve-onderdelen en gereedschap om de toestellen te repareren.
De milieuverenigingen willen bovendien een energielabel voor smartphones zoals andere elektrische toestellen dat al hebben. Met een score voor herstelbaarheid, een gratis garantieperiode enz…
4500 Eiffeltorens afval
Dankzij de maatregelen die de Europese Unie nu al neemt voor huishoudtoestellen, zouden Europese huishoudens gemiddeld 150 euro per jaar kunnen besparen. Ook voor het klimaat is dat een heel goede zaak: tegen 2030 kan de EU elk jaar 167 terawattuur aan energie besparen, gelijk aan de jaarlijkse energieconsumptie van Denemarken. Of: een reductie van 46 miljoen ton CO2.
Om nog maar van de vermindering van afval te zwijgen. Volgens de Verenigde Naties produceerde de wereld in 2016 45 miljoen ton onrecycleerbaar elektronisch afval, ofwel 4500 Eiffeltorens.
Goed voor de gezondheid
Monique Goyens, directeur-generaal van het Europees Bureau van Consumentenverenigingen, is opgetogen: “De nieuwe regels verlengen de levensduur van alledaagse apparaten, die momenteel te snel kapot gaan. Het is cruciaal dat we de huidige wegwerpcultuur een halt toeroepen, die onze natuurlijke grondstoffen uitput en de zakken van de consument leegschudt. Ook de gezondheid van de consument gaat erop vooruit, onder meer dankzij minder flikkerende gloeilampen en de verwijdering van schadelijke brandvertragers in televisieschermen.”
Lawaaihinder
Deze besparingen komen bovenop nieuwe vereisten voor energielabels, die de Europese Commissie al in maart 2019 stemde. Labels van wasmachines, droogkasten, koelkasten, lampen televisieschermen en andere displays, moeten niet meer alleen het elektrisch verbruik tonen, maar ook andere informatie die het makkelijker maakt om producten te vergelijken en bewuster te kopen: info over waterverbruik per wascyclus, opslagcapaciteit, lawaai dat het toestel produceert enzovoort.
Els Depauw, 7 november 2019
Bron: Europese Commissie, meta.eeb.org, Testaankoop.be, De Standaard